موجود در کتابخانه تخصصی علوم حدیث
نویسنده صالحی، فاطمه
موضوع-
راهنمای مکان کتاب-
نوع منبعپایان نامه
تاریخ تولید2021-01-13
توصیفگرتاویل -- جنبه های قرآنی
دانشگاهدانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)
رشته تحصیلیعلوم قرآن و حدیث
سال تحصیل1394
چکیدهتفسیر مرآة الانوار و مشکاة الاسرار اثر ابوالحسن فتونی عاملی اصفهانی از علمای قرن 12 هجری و از شاگردان علامه مجلسی، حاوی تأویلات و بطون آیات می‌باشد .از آنجا که ایشان اخباری مسلک است، تفسیر قرآن را علاوه بر تأویل آن، کار معصوم) ع(می‌داند؛ اما در عمل می‌بینیم که به گونه‌ای اجتهادی روایاتی را که درصدد بیان بطون آیات نبوده‌اند، برای تأویل و بیان بطن آیات به کار برده است .ایشان معتقد است که علما تا زمان وی نسبت به امر تأویل سکوت اختیار نموده‌اند و دلیل این سکوت را تسامح و غفلت آنان می‌داند .بنابراین در این وادی وارد شده و به حسب ظاهر، بنا بر روایات اقدام به این امر نموده است؛ اما از آنجا که چنین نصوصی در برابر حجم آیات اندکند، با استفاده از عموم یا اطلاق روایات، دست به این کار زده و سعی نموده در موارد فقدان نص، برای آیات یا کلمات قرآن، تأویل ارائه دهد .به این معنا که هرگاه واژه‌ای از قرآن در روایتی یا زیارت نامه‌ای و یا در ادعیه به کار رفته، آن تکه از متن را به عنوان معنای باطنی، ذیل آی مورد نظرش قرار داده است .در اکثر این موارد دلیل و قرینه‌ای بر این نیست که امام معصوم) ع (در مقام بیان بطن آیه بوده باشند .کار وی بدانجا کشیده که هرگاه تأویل مفرده‌ای قرآنی را به دست آورده، به مترادفات واژ مورد نظرش در قرآن نیز تعمیم و تسری داده است .بنابراین، عملکرد وی، این کتاب را از حالت ظاهرا روایی خارج نموده و به صورت اجتهادی روایی درآورده است.در این تحقیق سعی نمودیم تا حد امکان دیدگاه‌های این عالم را استخراج نموده و بعد از فصل کلیات، در فصل دوم بیاوریم و در فصل سوم به همان ترتیب فصل دو، به بررسی و نقد این دیدگاه‌ها بنشینیم .نیز اثبات نمودیم تعداد زیادی از روایات تأویلی در مقام بیان مصداقند؛ بنابراین اجتهاد و شیو مؤلف در تأویل و بیان بطن آیات برهم می‌خورد؛ زیرا وقتی در روایتی مصداقی برای واژه‌ای قرآنی بیان شد، چه بسا تکرار همان واژه در جای دیگر از قرآن، مصداق دیگری داشته باشد؛ در نتیجه به طریق اولی، اجتهاد وی در تعمیم تأویل مترادفات نیز برهم می‌خورد؛ چرا که هر آیه مصادیق مربوط به خود دارد .همچنین بر این اساس که روایات زیادی بیان مصداق می‌کنند، نه بیان بطن، نیازی به تکلف‌های بی‌مورد از قبیل قائل به مجاز شدن، به دنبال قرینه گشتن و ... نیست .بدین ترتیب تعارض روایات جری ذیل یک آیه از بین می‌رود؛ زیرا مصادیق متعدد برای آن آیه بیان می‌کنند
کلیدواژه ها -
