موجود در کتابخانه تخصصی علوم حدیث
نویسنده سادات حسینی، فاطمه
موضوع-
راهنمای مکان کتاب-
نوع منبعپایان نامه
تاریخ تولید2020-12-31
دانشگاهدانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)
رشته تحصیلیعلوم حدیث (گرایش نهج البلاغه)
سال تحصیل1395
چکیدهدر میان مسلمانان، نهج‌البلاغه، به‌عنوان ارزشمندترین و گرانقدرترین میراث امیرمومنان 7 همواره مورد توجه بوده است .این اثر ادبی که مشتمل از خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار حضرت است، پیش از هر چیز از آن باب که یک کتاب بلاغی و در اوج فصاحت و شیوایی است، مورد عنایت ادیبان و صاحبان سخن قرار گرفته است .در این نوشتار نیز، بخشی از نامه‌های نهج البلاغه) نامه‌های60 79(مورد تأمل قرار گرفته‌اند .نامه‌ها در این محدوده، شامل نامه‌های توبیخی خطاب به معاویه، دستورالعمل‌های اجرایی، خطاب به کارگزاران و نیز اخلاق مدیریتی هستند که مطالعه و به‌کارگیری این دستورالعمل‌ها می‌تواند نقش به‌سزایی در عملکرد حکومتی داشته باشد .اما نکته‌ی دیگر، توجه به ساختار نحوی و ادبی در این نامه‌ها و تأثیر آن بر فهم کلام خواهد بود .نتایج حاصل از بررسی وجوه اعرابی و بلاغی در این نامه‌ها بیانگر آن است که حضرت در کلام خود، بیشتر از جملات خبری طلبی54) درصد (و انکاری 28) درصد (استفاده نموده‌اند .این امر می‌تواند ناشی از آن باشد که امام 77بیشتر با مخاطبانی مواجه هستند که اگرچه آگاه نسبت به بسیاری از حقایق‌اند؛ اما عناد و غرض‌ورزی آنان مانع از پذیرش حق از سوی آنان شده و دست به انکار سخنان حضرت زده‌اند، و حضرت چاره‌ای جز تأکید بر کلام خود نداشته‌اند .در حوزه‌ی بیان نیز، به-کارگیری آرایه‌های تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز، به‌گونه‌ای فضای ایراد کلام و شرایط مخاطبان را شرح می‌دهد .البته آرایه‌ی استعاره57) درصد (و کنایه32) درصد (در این نامه‌ها از کاربرد بیشتری برخوردار است که حاکی از آن است که ایراد این کلمات از سوی امام 7 در شرایطی بوده است که امکان صراحت در لفظ وجود نداشته و شرایط، در لفافه سخن گفتن، و با ایما و اشاره سخن گفتن را اقتضا می‌کرده است .بنابراین در مواجهه با یک متن ادبی؛ به-ویژه نهج البلاغه، دقت و تأمل بر وجوه بلاغی و اعرابی مهم‌ترین را در دریافت مفاهیم متن خواهد داشت
کلیدواژه ها -
