موجود در کتابخانه تخصصی علوم حدیث
نویسنده انصاری نسب، زهرا
موضوع-
راهنمای مکان کتاب-
نوع منبعپایان نامه
تاریخ تولید2020-12-05
دانشگاهقرآن و حدیث - پردیس تهران
رشته تحصیلیعلوم قرآن و حدیث
سال تحصیل1392
چکیدهاین تحقیق بر آن است تا به تبیین تفسیر روایی۵۰ آیه اول سوره انبیاءبپردازد وبرای این منظور ،به منابع مختلف لغوی ،تفسیری وکتب حدیثی شیعه و اهل سنت به ویژه تفسیر نور الثقلین،البرهان والدر المنثور، رجوع شده است .سوره انبیاءاز نظر ترتیب نزول،هفتادوسومین سوره قرآن به شمار می رود، که بعد از سوره ابراهیم در مکه نازل شده است و در ترتیب فعلی قران مجید،بیست ویکمین سوره قرآن محسوب می گردد،که شامل ۱۱۲ آیه است . ۵۰ایه آغازین سوره انبیاءدر سه قسمت کلی، غفلت مردم نسبت به معاد،اثبات معاد و پاسخ به مشرکان در مورد نبوت مورد بررسی قرار گرفته است :که در قسمت اول، ۱۵روایت ذکر شده است:که این روایات به بیان نزدیکی قیامت،حادث بودن قرآن، مصادیق ظالمان، مصادیق اهل ذکر،فرار بنی امیه هنگام قیام حضرت مهدی (عج) می پردازند .و این روایات از نوع بیان مصداق (۹مورد)، ایضاح مفهوم (۵مورد)، و بیان لایه های معنایی (۱مورد) هستند . در قسمت دوم،۴۷روایت وارد شده است که به بیان موضوعاتی چون: غلبه حق بر باطل، جایگاه حق، ویژگی های ملائکه، دلیل یگانگی خداوند، تفسیر سبحان الله، آفرینش عرش، مصادیق ذکر، عدم سوال از خداوند، مصادیق عباد مکرمون، مشمولین شفاعت، مراد از رتق و فتق آسمان و زمین، طعم آب، فضیلت تلاوت آیات قرآن، و وابستگی حیات معنوی انسانها به اهل بیت می پردازد . و این روایات از نوع بیان مصداق (۱۶مورد)، ایضاح مفهومی (۲۵مورد)، بیان فضیلت آیات (۲مورد)، استناد به قرآن (۲مورد)، بیان لایه های معنایی (۲مورد)هستند .و در آخرین قسمت نیز۲۲ روایت وارد شده است که به بیان تفاوت مرگ و قتل، مصادیق خیروشر،عمومیت مرگ،پرهیز از عجله و پیامد آن، مصادیق نقصان زمین، مشمولین ترازوی عدل، مصادیق موازین قسط می پردازد .که این روایات از نوع ایضاح مفهومی (۱۰مورد)، استناد به قرآن (۳مورد)،بیان مصداق (۹مورد)هستند .این تحقیق بر آن است تا به تبیین تفسیر روایی۵۰ آیه اول سوره انبیاءبپردازد وبرای این منظور ،به منابع مختلف لغوی ،تفسیری وکتب حدیثی شیعه و اهل سنت به ویژه تفسیر نور الثقلین،البرهان والدر المنثور، رجوع شده است .سوره انبیاءاز نظر ترتیب نزول،هفتادوسومین سوره قرآن به شمار می رود، که بعد از سوره ابراهیم در مکه نازل شده است و در ترتیب فعلی قران مجید،بیست ویکمین سوره قرآن محسوب می گردد،که شامل ۱۱۲ آیه است . ۵۰ایه آغازین سوره انبیاءدر سه قسمت کلی، غفلت مردم نسبت به معاد،اثبات معاد و پاسخ به مشرکان در مورد نبوت مورد بررسی قرار گرفته است :که در قسمت اول، ۱۵روایت ذکر شده است:که این روایات به بیان نزدیکی قیامت،حادث بودن قرآن، مصادیق ظالمان، مصادیق اهل ذکر،فرار بنی امیه هنگام قیام حضرت مهدی (عج) می پردازند .و این روایات از نوع بیان مصداق (۹مورد)، ایضاح مفهوم (۵مورد)، و بیان لایه های معنایی (۱مورد) هستند . در قسمت دوم،۴۷روایت وارد شده است که به بیان موضوعاتی چون: غلبه حق بر باطل، جایگاه حق، ویژگی های ملائکه، دلیل یگانگی خداوند، تفسیر سبحان الله، آفرینش عرش، مصادیق ذکر، عدم سوال از خداوند، مصادیق عباد مکرمون، مشمولین شفاعت، مراد از رتق و فتق آسمان و زمین، طعم آب، فضیلت تلاوت آیات قرآن، و وابستگی حیات معنوی انسانها به اهل بیت می پردازد . و این روایات از نوع بیان مصداق (۱۶مورد)، ایضاح مفهومی (۲۵مورد)، بیان فضیلت آیات (۲مورد)، استناد به قرآن (۲مورد)، بیان لایه های معنایی (۲مورد)هستند .و در آخرین قسمت نیز۲۲ روایت وارد شده است که به بیان تفاوت مرگ و قتل، مصادیق خیروشر،عمومیت مرگ،پرهیز از عجله و پیامد آن، مصادیق نقصان زمین، مشمولین ترازوی عدل، مصادیق موازین قسط می پردازد .که این روایات از نوع ایضاح مفهومی (۱۰مورد)، استناد به قرآن (۳مورد)،بیان مصداق (۹مورد)هستند .اهم نتایج حاصل از تحقیق، نشال می دهد که تفاوت عمده روایات شیعه و اهل سنت این است که عمده روایات تفسیری اهل سنت از صحابه و تابعین نقل شده اند و به ندرت به روایتی از معصوم (ع) اشاره می کنند :در حالی که روایات شیعی همگی از معصومین (ع) صادر شده و به خوبی،مرادومنظور را بیان می کنند . که در مجموع در ذیل ۲۹ ایه،۸۶ روایت از معصومین (ع)وارد شده است :که۹ روایت از طریق اهل سنت از پیامبر (ص) و۷۷روایت آن از طریق شیعه رسیده است :و ۲۱ آیه نیز فاقد روایت نفسیری است .تنوع گونه های تفسیری در این روایات نیز بدین صورت است :۱ - ایضاح مفهومی (۴۰مورد)۲ -بیان مصداق (۳۴مورد)،۳ -بیان بطن یا لایه های معنایی(۳مورد)۴ -استناد به قرآن(۵مورد)۵ -فضیلت آیات(۴مورد.) واژگان کلیدی: تفسیر، روایت، تفسیر روایی، ایضاح مفهومی، مصداق، لایه های معنایی
کلیدواژه ها -
