موجود در کتابخانه تخصصی علوم حدیث
نویسنده کفایی جلیلی فرد، زهرا
موضوع-
راهنمای مکان کتاب-
نوع منبعپایان نامه
تاریخ تولید2020-12-02
دانشکدهعلوم حدیث
رشته تحصیلیعلوم حدیث گرایش نهج البلاغه
سال تحصیل1390
چکیدهایمان و کفر در تمام ادیان بویژه در اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. آیات و روایات بسیاری در مورد این دو واژه و متعلقات و مرتبطاتشان می خوانیم.در نهج‌البلاغه حضرت علی(ع) نیز بارها این دو واژه را می‌بینیم. از منظر ایشان ایمان مولفه‌هایی دارد که در واقع نقش پایه‌ای در هستی آن دارند.این مولفه‌ها در چهاربخش است که می توان به عنوان فضائل اخلاقی از آن موارد یاد کرد و فرد مومن حتما آراسته به این فضائل است. زیرا اگر این چهار مورد مهم نباشد ایمان متزلزل می گردد و ایمان متزلزل هیچ گاه به نقطه انتهایی و اعلی درجه نمی رسد. همانطور که شفاف و هویداست هر امری بستری می خواهد تا به ظهور و بروز برسد؛ ایمان نیز همینگونه است و نیاز به زمینه‌هایی دارد که به آن کمک کند. گاه نیز موانعی بر سر راه دارد که هستی آن را کمرنگ می کند. از این موارد می توان به عنوان زمینه‌های ایجابی و سلبی یاد کرد. نکته قابل ذکر اینکه این زمینه‌ها در افزایش و کاهش ایمان موثر هستند. پس ایمان مقوله‌ای دارای شدت و ضعف است. ایمان به ابزاری نیاز دارد مانند قلب. بسیار در فرمایشات امام علی(ع) می‌خوانیم که جایگاه ایمان در قلب بوده و آدمی با قلب خود ایمان را درک می‌کند.از ابزارهای دیگر می توان از دین و پایبندی به اصول آن و عقل یاد کرد.بر اساس فرمایشات حضرت امیرالمومنین ایمان درجاتی دارد که یا ثابت است و استوار یا در حرکت و رفت و آمد. که نوع دوم حتما ایمان فرد منافق بوده و آنجا که لازم است اظهار ایمان می کند. حال آنکه ایمان استوار به غایتی می رسد که آن نهایت دوری از هرگونه شک و شبه‌ای است، ایمانی همراه یقین محض.از آنجائیکه نهج‌البلاغه برادر قرآن است و آموزه‌هایشان یکسان، در این کتاب نیز می توان برای ایمان متعلقاتی ترسیم کرد مانند: توحید، کتب آسمانی، انبیاء و... . بعد از تمامی این مطالب باید مدل و الگویی برای ایمان معرفی کرده و تبیین کنیم که چه افرادی الگو هستند و ایمانشان چگونه است. این افراد همان اهل بیت و رسولانند که از هر گونه شک و شبهه‌ای بدورند و همواره با یقین حرکت می‌کنند. مومنان نیز باید این افراد را مقتدای خویش قرار دهند و با تمام تلاش بکوشند به این درجه برسند. کفر در منظر و نگاه امیرمومنان(ع) مانند قرآن معنی بسیاری دارد. به عبارت دیگر از آیات می‌توان برای واژه کفر معانی متعددی استخراج کرد مانند: انکار خداوند، شرک، انکار متعلقات ایمان و... . تقریبا این معانی را می‌توان در نهج‌البلاغه نیز یافت. در سخنان امام علی(ع) شیطان محور کفر و گناه است. ایشان بسیار از شیطان نام می برند. در واقع شیطان و هم چنین نفس اماره زمینه‌های کفر به شمار می‌آیند. البته باید گفت که منظورمان از کفر، کفر عملی است. زیرا کفر عملی که همان گناه و معصیت است در انتهای مسیر که فرد از هیچ امری دریغ نکرد ممکن است به کفر اعتقادی ختم شود. از نگاه حضرت علی(ع) رذائل اخلاقی مانند تعصب، تکبر، دورویی، ظلم و ستم و... از دام‌های شیطان است و فرصتی مناسب برای او که به وسوسه بپردازد. نکته مهمی که باید در اینجا متذکر شویم؛ از عبارات و گزاره‌های نهج‌البلاغه می توان برای کفر ماهیتی بدست آورد که تکبر، انحراف و گناه جزو آن است
کلیدواژه ها -
