تأسیس: ۱۳۸۵ش/۱۴۲۷ق
مجموعه‌ای فرهنگی – پژوهشی در قم که فعّالیت آن، پیرامون شناسایی و معرفی احوال، افکار، آثار و تألیفات علما و اندیشمندان شیعی است. این مؤسّسه، دارای کتابخانه‌ای تخصصی و غنی بوده و با توجّه به اهداف خود، طرح‌های پژوهشی در حوزه‌های مختلف را در دستور کار خویش قرار داده است.
اهداف
بنیان‌گذاران مؤسّسه اهداف این مجموعه را اینگونه بیان کرده اند:
- توسعه، توانمندسازی و ارتقای سطح دانش و پژوهش در زمینه علوم و فنون، تراجم، تاریخ علم، فهارس، کتاب‌شناسی، نسخه‌شناسی، فهرست‌نویسی و زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با آن در حوزه دانشی و بینشی شیعه و رفع نیازهای پژوهشی شیعه‌شناسی.
- شناخت دقیق و درست منابع حدیثی و روایی مذهب تشیع و بررسی ارزش و اعتبار آن منابع.
- معرّفی دقیق و همه‌جانبه عالمان، بزرگان و مؤلّفان مذهب شیعه.
- معرّفی دقیق و همه‌جانبه آثار مکتوب شیعه به‌خصوص در پنج قرن نخست هجری
- تبیین صحیح و عالمانه پیشینه علمی و فرهنگی مذهب شیعه و پاسخ به شبهات و نقدها در این زمینه.
فعالیت‌ها
این مؤسّسه اجرای طرح‌های پژوهشی کلان را در دستور کار خود قرار داده است:
- دانشنامه آثار شیعه (تاریخُ التُّراثِ الشیعی): اساسی‌ترین طرح پژوهشی مؤسّسه در چهل جلد دائرةالمعارفی و حدود سی هزار صفحه به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی.
- بزرگان شیعه (اَعلامُ الشیعة): در ۱۱۰ جلد درباره سرگذشت، آراء و اندیشه‌ها، آثار علمی، فعالیت‌های اجتماعی و سایر امور مربوط به علما و دانشمندان شیعه.
- اِجازاتُ الشیعة: انتشار اجازات روایی عالمان شیعی به‌منظور نشان دادن اهتمام شیعه به حدیث و اسناد موثّق و صحیح.
- عُلَماءُ الشیعة في مَصادرِ اَهلِ السنة: راجع به شخصیت‌ها و آثار شیعی که در منابع اهل سنت آمده، ولی در آثار امامیه ثبت نگردیده است.
- تَحقیقُ اَعیانِ الشیعة: که به بررسی همه‌جانبه کتاب اعیان الشیعه اثر علامه سیّد محسن امین می‌پردازد.
- تألیف، تحقیق و ترجمه کتاب‌های تراجم: در باب تحقیق آثار علمای شیعه خصوصاً علمای شبه‌قاره.
- تألیف، تحقیق و ترجمه کتاب‌های فهارس: در باب تحقیق و نشر آراسته برخی از آثار شیعه خصوصاً طرح تألیف فهرست میراث مخطوط (نسخ خطی) شیعه.
- مجموعه مقالات پژوهشی: در باب بررسی مقالات، گفتگوها، تدریس‌ها و پژوهش‌های شخصیت‌های طراز اولِ شخصیت‌شناسی و کتاب‌شناسی.
- شناختنامهها و یادنامه‌ها: جمع‌آوری تحقیقات پراکنده پیرامون شخصیت‌ها تحت عنوان شناختنامه و یادنامه.
- پژوهش‌های منطقه محور: که به سرگذشت و زندگینامه عالمان و بزرگان در منطقه‌ای خاص می‌پردازد.
- نشریات ادواری: دو نشریه فارسی کتاب شیعه و نشریه عربی التراث الشیعی.
کتابخانه تخصصی
کتابخانه مؤسّسۀ کتاب‌شناسی شیعه با هدف گردآوری و سازمان‌دهی کتاب‌ها، نشریه‌ها، پایان‌نامه‌ها، نرم‌افزارها و منابع الکترونیکی تأسیس و با وجود بیش از دهها هزار کتاب و نشریه تخصصی در زمینه‌های مختلف یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های تخصصی کشور است.
پایگاه اطلاع‌رسانی
پایگاه اطلاع‌رسانی الأثر به آدرس https://al-athar.ir وابسته به مؤسّسه با هدف ارتباط و تبادل اطلاعات با مراکز علمی، فرهنگی، پژوهشگران و علاقمندان راه‌اندازی شد.
مهمترین بخش‌های این پایگاه عبارتند از:
- اخبار: شامل آخرین اطلاعات درباره پژوهش‌های نو در حوزه کتاب‌شناسی، شخصیت شناسی، تصحیح انتقادی متون و فهرست نسخه‌های خطی.
- مقالات: شامل مقالات در تراجم، کتاب‌پژوهی، نسخه‌های خطی و فهارس.
- نکته‌های کتابشناختی: شامل پژوهش‌های کوتاه و نو در حوزه میراث مکتوب شیعه و تراجم.
- نقد و معرفی کتاب: شامل گزارش و بررسی کتاب‌های جدید در حوزه تراجم، کتاب‌شناسی، نسخه‌پژوهی و فهرست‌نگاری.
- کتابخانه؛ این قسمت در دو بخش طراحی شده است:
- ۱. کتاب‌های چاپی: متن کتاب‌های ارزشمند و نایاب با قابلیت دریافت و ذخیره متن کتاب.
- ۲. کتاب‌های خطی: نسخه‌های عکسی و دیجیتال از نسخه‌های نفیس کتابخانه‌های مختلف ایران و جهان.
- فعالیت‌ها: شامل گزارشی از پژوهش‌های مؤسّسه و همچنین اخبار بخش آموزش.
آدرس مؤسّسه: قم، خیابان توحید، توحید ۷ ، شماره ۲۲
تلفن تماس: ۰۲۵۳۸۸۰۲۲۱۲
